Media herdenken eerste radio-uitzending eeuw geleden

Het is woensdag precies honderd jaar geleden dat de eerste Nederlandse radio-uitzending in de ether ging. Op 6 november 1919 verzorgde radiopionier Hanso Idzerda vanuit Den Haag de allereerste radio-uitzending.

Aan de vooravond van de viering van 100 jaar radio staat de NPO op radio en televisie uitgebreid stil bij dit eeuwfeest. Dinsdagavond staat De Wereld Draait Door op NPO 1 samen met NPO Radio 1 geheel in het teken van het jubileum.

De woensdag wordt uitgeroepen tot Dag van de Radio. In Beeld en Geluid in Hilversum presenteert mediahistoricus Huub Wijfjes woensdag zijn boek Honderd jaar radio. Het boek laat zien hoe radio van nieuwe en onbekende technologie uitgroeide tot een mainstream medium.

Historische radioplekken

NPO Radio 1 neemt de luisteraars woensdag mee naar historische radioplekken, zoals het Philipsmuseum in Eindhoven. Op NPO Radio 1 en Radio 5 wordt aan het einde van de middag de top 10 van de Onvergetelijke Luisterlijst bekend. Dat is een ranglijst van de meeste spraakmakende fragmenten en legendarische programma’s uit de omroepgeschiedenis. Radiocoryfee Frits Spits is ambassadeur van de Onvergetelijke Luisterlijst. Hij werd onlangs zelf uitgeroepen tot de belangrijkste radiomaker van de eeuw.

Eerder dit jaar vierde NPO-presentatrice Astrid de Jong ook al de honderdste verjaardag van de radio door een uitzending te verzorgen in het Haagse huis aan de Beuklaan, waar het eerste radioprogramma ooit werd gemaakt. De Friese ingenieur Hanso Idzerda (geboren 1885) experimenteerde tijdens de Eerste Wereldoorlog met zelfgebouwde radiozenders. Hier kwam zijn testuitzending uit voort.

Radiopionier

In de jaren daarna verzorgde de radiopionier honderden radio-uitzendingen die tot over de landsgrenzen werden beluisterd. Toch ging hij eind jaren twintig failliet en moest zijn zendvergunning inleveren. De Nederlandsche Seintoestellen Fabriek in Hilversum nam zijn taak om publieke uitzendingen te verzorgen toen over. Hier kwamen later de AVRO, NCRV, KRO, VARA en VPRO uit voort.

Begin jaren dertig maakte Idzerda nog wel een doorstart met een nieuw bedrijf, maar in 1935 eindigde hij al zijn activiteiten op radiogebied en begon een pension in Scheveningen. In de Tweede Wereldoorlog ging hij in het verzet. Hij werd opgepakt door de Duitsers en in 1944 gefusilleerd.