Monogamie is net zoiets als vegetarisch eten

Psycholoog Christopher Ryan maakt korte metten met de archetypische figuur in de mythe van de monogamie, nl. de prehistorische jager die een dier doodt en dat naar zijn gezin sleept. In werkelijkheid werd het vlees gedeeld met alle leden van de stam, net zoals alles gedeeld werd, ook seks. Dit is een belangrijk punt in het boek, dat hij en zijn vrouw Cacilda Jethá schreven: Sex at Dawn. Onze jager-verzamelaar voorouders waren niet monogaam en dat betekent dat - biologisch gezien - seksuele exclusiviteit onnatuurlijk is.

Nog een veronderstelling die Ryan naar het rijk der fabelen verwijst: vrouwen zijn kieskeurig en mannen verspreiden hun zaad zoveel mogelijk. Er zit wel een kern van waarheid in op biologisch niveau, zegt hij. Het valt niet te ontkennen dat een zwangerschap een grotere biologische investering vergt van vrouwen dan van mannen. En het is ook een het feit dat mannen miljoenen zaadcellen produceren in tijd dat een vrouw 1 eicel laat rijpen. Maar als je kijkt naar intelligente en sociale diersoorten, zoals primaten en dolfijnen, dan zie dat dit niet is wat er gebeurt. In feite zijn er geen primaten die in een groep leven en monogaam zijn. Zij hebben de neiging om alles te delen, vooral de bonobo's en tot op zekere hoogte ook de chimpansees.

In de prehistorie was het bij de mensen net zo. Privébezit bestond niet. Ze deelden hun schuilplaats, verdediging, zorg voor de kinderen, voedsel, toegang tot de wereld van de geesten. Waarom zou seks dan iets zijn dat ze niet delen? Volgens Ryan werd de mens pas monogaam na de opkomst van de landbouw, omdat mannen dan hun eigendommen (land) wilden doorgeven aan hun kinderen.

Sommige culturen beschouwen bezitterigheid en jaloezie als ongewenst en hebben regels om die te minimaliseren. In een imperialistische, individualistische cultuur, zoals de onze, wordt dat juist gestimuleerd. Anderzijds hebben we nu anticonceptie, adoptie, homoseksuele paren: allemaal dingen die biologische beperkingen opheffen. Het zou best kunnen dat we ons nu op een omslagpunt bevinden en we geleidelijk aan meer als jager-verzamelaars gaan leven. Niet monogaam dus.

Ryan zegt niet dat iedereen polygaam moet zijn. Hij vergelijkt monogamie met vegetarisch eten. Een mens is een omnivoor, maar als je dat wil kun je het vlees laten staan. Het betekent echter niet dat de verleiding er dan niet meer is.

Bron(nen): Salon Sex at Dawn