Netflixtip: Unorthodox toont pijnlijke beklemming van streng religieuze gemeenschap

In de onlangs verschenen Netflixserie Unorthodox ontsnapt de negentienjarige Esty (knap gespeeld door Shira Haas) uit de verstikkende ultraorthodoxe gemeenschap in Williamsburg, New York. De hippe Berlijnse scene waar ze daarna in belandt, maakt extra duidelijk wat vrijheid betekent.

RituelenUnorthodox is vooral de moeite waard, omdat de serie de tijd neemt om de rituelen en gewoonten van de chassidische gemeenschap te laten zien. Daarmee krijg je een kijkje in een normaal zeer gesloten wereld. De ultraorthodoxe joden in Williamsburg, een wijk in Brooklyn, hebben geen internet, geen tv en komen nooit buiten hun wijk. De vrouwen worden uitgehuwelijkt en er gelden strenge regels voor kleding, haardracht en omgangsvormen. De vrouwen zijn op aarde om zoveel mogelijk baby's te maken. "We moeten het verlies van zes miljoen joden goedmaken," zegt hoofdrolspeelster Esty tegen haar nieuwe vrienden in Berlijn.

BevrijdEsty, die het in principe getroffen heeft met de zachtmoedige Yanky en tijdens haar uitbundige huwelijksfeest nog erg gelukkig oogt, komt er al snel achter dat ze niet met haar man verder wil en vooral niet met het milieu waar ze in zit. Haar moeder sloeg al eerder op de vlucht. Ze besluit haar te gaan zoeken in Berlijn. Daar voelt ze zich al snel bevrijd. Ze gooit haar pruik af, gilt in een tunnel en gaat uit haar dak in een club. Het zijn de kleine scenes, die groots worden gespeeld door de bijzonder getalenteerde Shira Haas. Met haar onverstoorbare oogopslag maakt de Israëlische actrice elke scene geloofwaardig.

Het coming-of-age-drama speelt zich deels in Berlijn en deels in New York af. Voor de schets van het verstikkende leven in Williamsburg is de tijd genomen. Daarentegen komt het bevrijde bestaan in Berlijn wat gehaast over. Esty maakt wel erg snel vrienden en vindt wel erg makkelijk haar weg, voor iemand die nog nauwelijks een voet buiten de deur heeft gezet. Maar de serie komt ermee weg door het indringende spel van Haas.

StiltesUiteindelijk draait de vierdelige miniserie vooral om de terugblikken op de New Yorkse tijd van Esty. Door de ijzingwekkende stiltes tussen beide echtelieden, het kaalscheren van haar hoofd en de klinische uitleg van geslachtsgemeenschap begrijp je pas echt waarom ze zonder iets te zeggen op een vliegtuig is gestapt naar de andere kant van de wereld. Daar is ze overigens nog niet van haar verleden verlost.

Unorthodox is gebaseerd op de autobiografie van Deborah Feldman. Ook zij ontvluchtte de chassidische gemeenschap in New York en kwam, weliswaar na enkele omzwervingen, in Berlijn terecht. De serie gaat over de onvrijheid van een verstikkend milieu, over eigen keuzes mogen maken en durven afwijken. En hoeveel makkelijker dat laatste is als je opgroeit in een vrije omgeving.