Kan vastendieet kanker voorkomen?

Een vastendieet, waarbij je periodiek niets eet, zou allerlei ziektes, waaronder kanker, kunnen voorkomen. Dat suggereerde Radar-presentatrice Antoinette Hertsenberg deze week in een opzienbarende aflevering van haar programma 'Dokters van Morgen'. De Volkskrant zocht uit wat daarvan klopt.

SchoonmaakEen vorm van vasten, of dat nu is door alleen 's ochtends te eten of een paar dagen per week helemaal niet, geeft je lichaam een 'soort verjongingskuur' zei Hertsenberg bij Pauw deze week. Het dieet is komen overwaaien uit Silicon Valley en ook in Nederland razend populair, met name om af te vallen. Maar de gezondheidsclaims zijn veel breder. Tijdens het vasten zouden onze cellen worden schoongemaakt en rommel worden afgevoerd, vertelt Hertsenberg bijvoorbeeld. "Elke dag maak je een soort kankercellen aan, maar je immuunsysteem ruimt die op. Als we af en toe vasten, kan het zijn dat we ons immuunsysteem enorm helpen."

KankerBelangrijkste onderzoek dat ze laat zien in haar uitzending is dat van onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) Hanno Pijl en Judith Kroep. Zij hebben positieve resultaten behaald bij vrouwen met borstkanker. Een combinatie van vasten en chemotherapie zou een tumor sneller doen krimpen dan wanneer enkel chemo wordt ingezet. Een veelbelovend resultaat, maar het is iets anders dan kanker (en allerlei andere ziektes) voorkomen.

ProefdierenHet enige bewijs daarvoor is afkomstig van proefdierenonderzoek. Wanneer je muizen laat vasten leven ze langer en ontwikkelen ze minder tumoren. Deels zijn die resultaten te verklaren doordat de dieren afvallen en daardoor gezonder zijn, schrijft Mary-Catherine Stockman in het blad Current Obesity Reports. Tegen de Volkskrant zegt ze dat die zaken heel lastig uit elkaar zijn te houden.

HypeVoedingswetenschapper Sander Kersten van Wageningen Universiteit, die vaak met muizen werkt, spreekt zich nog scherper uit. Hij vertelt dat dierproeven vaak heel wisselend uitpakken. "Je weet niet of alleen de positieve studies naar buiten komen en de rest in een kast verdwijnt. Het heeft wel wat weg van een hype." Spreken van een ‘reinigingskuur (zoals Hanno Pijl doet, red.) is echt pure speculatie,' aldus de voedingswetenschapper.

Het onderzoek dat in de uitzending van Hertsenberg verder wordt aangehaald is bovendien niet belangeloos. De Italiaanse celbioloog Valter Longo, die het meest over het onderwerp publiceert, heeft een patent op een vastendieet en verkoopt maaltijdboxen om mensen te ‘beschermen, herstellen en verjongen’.

IngewikkeldOnderzoek naar voeding is erg ingewikkeld. Het is razend moeilijk om vast te stellen welk stofje in bepaalde voedingsmiddelen nu precies gunstige gevolgen heeft voor je gezondheid en als het al lukt is het meestal een klein effect.

De meeste mensen die wat voor dieet dan ook volgen, worden gezonder en voelen zich beter. Dat komt niet omdat ze vasten, geen zuivel nemen of geen koolhydraten, maar omdat ze afvallen.

Wat wel bewezen effect heeft als het gaat om gezond oud worden? Niet roken, niet of nauwelijks alcohol drinken, veel groente eten, voldoende bewegen en geen overgewicht hebben. Als je daarmee begint, ben je al een heel eind.