Steeds meer voedingswetenschappers spreken zich openlijk uit tegen alle hypes rondom
gezond eten. Een daarvan is Martijn Katan (70), emeritus hoogleraar voedingsleer aan de VU. Hij schreef het boek 'Voedingsmythes, over valse hoop en nodeloze vrees'. Daarvoor baseerde hij zich op 600 studies. Zijn belangrijkste advies: "Negeer het voedingsnieuws. Gewoon overslaan. Ga liever een boek lezen, lekker sporten of met je kinderen spelen.'' heeft 10 van de mythes die hij in zijn boek ontkracht op een rijtje gezet: "Helaas. Er bestaat geen eten waarvan je dunner wordt. Volgens sommige diëten zou voor het kauwen en verteren van bleekselderij en komkommers meer energie nodig zijn dan erin zit. Maar een ons komkommer levert 12 calorieën, en een minuut kauwen kost een halve calorie.'' "Alleen in de tropen is de olie vloeibaar, bij 24 graden stolt het en is het kokosvet. En het best onderzochte gezondheidseffect van kokosvet is dat op het cholesterolgehalte in het bloed. Dat gaat omhoog. Geen grote verrassing want kokosvet is verzadigd vet. Waarschijnlijk dus niet gezond voor hart en bloedvaten.'' "Geen van de methoden werkt blijvend. Het lukt ons alleen als we onze omgeving veranderen zodat we niet constant en overal worden geconfronteerd met goedkoop en lekker eten vol calorieën. Leg meer fietspaden aan, geef kinderen op het kinderdagverblijf kraanwater in plaats van limonade of sap, schroef de reclame voor eten en drinken terug en zorg voor beter aanbod in kantines.'' "Nee dus. Die benamingen zijn niet wettelijk beschermd, het zijn reclametermen die je een goed gevoel moeten geven. Bij de een zit er wat sesamzaad bij, bij de ander wat gerst of zonnebloempitten. Maar daar wordt een brood niet gezonder van.'' "Die rage is een riskante ontwikkeling omdat groenten, noten en fruit niet voldoende voedingsstoffen bevatten. Je kan daar niet van leven. Raw food lijkt op de extreem macrobiotische diëten die bij kinderen dertig jaar geleden onherroepelijke schade hebben aangericht.'' "Voorheen was de biologische winkel een garage met lokale producten in kisten. Bonen, groente, granen, allemaal heel gezond. Nu zijn het supermarkten met dezelfde verzameling pakjes en zakjes als een gewone supermarkt maar met een sticker biologisch. Wettelijk is het voldoende als er geen bestrijdingsmiddelen en kunstmest zijn gebruikt. Maar dat maakt een product niet gezonder. Bonen van de Jumbo zijn evengoed als die van de biowinkel.'' "De hoeveelheid hormonen in melk is onzichtbaar klein. Zelfs in moedermelk of in spuug van een zwangere vrouw zitten al meer hormonen. We zouden iedere dag duizenden liters melk moeten consumeren voordat we een risicovolle hoeveelheid binnen krijgen.'' "De wetenschappelijke bewijzen daarvoor zijn mager. Maar groenten en fruit zijn wel goed in die zin dat ze vezels en vitaminen bevatten en ze maken je niet dik.'' "Nee. De samenstelling van multivitamines klopt meestal niet met de stand van de
wetenschap. De gehaltes van bepaalde vitamines en mineralen zijn vaak onverantwoord hoog of juist te laag. Je kunt beter 'gericht' slikken.'' "Op zich niet. Niemand neemt een eetlepel suiker omdat hij dat lekker vindt. Het gaat om de producten waarin suiker verwerkt is zodat het beter smaakt: frisdrank, taart, snoep. Daardoor gaan we meer eten dan we soms zouden willen en worden we dik.''