Het kerkhof van de aarde: dit is City 40, Rusland's grote nucleaire geheim

Diep in de dichte bossen van het Russische Oeralgebergte ligt de verboden stad Ozersk. Achter bewaakte hekken en prikkeldraad ligt een klein paradijs, althans zo lijkt het. Ozersk, codenaam City 40, is in 1946 gebouwd als stad voor de arbeiders en wetenschappers die in de nabijgelegen kerncentrale van Mayak moesten werken, schrijft . Hier vandaan werd het grote nucleaire wapenprogramma van de Sovjet-Unie geleid en de atoombom ontwikkeld. De stad met 100.000 inwoners moest geheim blijven. Decennia lang was de plaats op geen enkele kaart te vinden en werden de inwoners niet geregistreerd. Al die tijd leidden de mensen er een normaal leven in een schitterende omgeving. Alleen de geigertellers waarmee groente en fruit voor aankoop eerst worden getest, verraden dat dit een van de meest vervuilde plaatsen op aarde is. Reden voor sommigen om de stad 'het kerkhof van de aarde' te noemen. De inwoners zijn zich ervan bewust dat het water en het voedsel te veel radioactiviteit bevatten en dat zij en hun kinderen ziek kunnen worden, maar toch blijven ze. Dit is waar ze geboren zijn en waar hun familie woont. Ze geloven bovendien dat zij Rusland's uitverkorenen zijn en zijn er trots op om in een verboden stad te wonen. De eerste acht jaar na de oprichting van City 40 mochten de inwoners, die daar door de Sovjet-Unie geplaatst werden, de stad niet verlaten. Het was zelfs niet toegestaan om brieven te schrijven naar hun naasten. Een tijd lang leken ze van de aardbodem verdwenen. De inwoners van City 40 werd verteld dat zij het nucleaire schild vormden en de redders van de wereld waren. Iedereen buiten behoorde tot de vijand. Terwijl heel Rusland honger leed en in armoede leefde, ontbrak het de inwoners van de nucleaire stad aan niets. Ze leefden in extreme luxe. In ruil daarvoor moesten de inwoners geheim houden wat er in de stad gebeurde. Nog steeds is het prestigieus om in Ozersk te wonen. Veel inwoners omschrijven de stad als een plaats vol intellectuelen, waar iedereen gewend is om het allerbeste gratis te krijgen. De huishoudens zijn verzekerd van een stabiel inkomen en de kinderen wacht een succesvolle toekomst. Maar de deal heeft een duistere keerzijde. Jarenlang heeft de Russische overheid verzwegen wat de gevaren zijn van wonen in Ozersk en aan hoeveel straling de mensen worden blootgesteld. Vanaf eind jaren veertig overleden er opvallend veel mensen in City 40. Ze werden allemaal slachtoffer van het hoge stralingsniveau. Ook vielen er veel doden bij nucleaire rampen, waaronder de verzwegen Kyshtym-ramp in 1957, de ergste ooit na Tsjernobyl. En hoewel data ontbreken, omdat die vakkundig geheim worden gehouden, zeggen de vele graven van jonge mensen op het kerkhof van Ozersk genoeg. De kerncentrale heeft in vier decennia afval met in totaal 200 miljoen curie aan radioactiviteit gedumpt in de omliggende meren en rivieren, vier keer zoveel als er vrijkwam bij de ramp in Tsjernobyl. De inwoners mogen tegenwoordig de stad verlaten wanneer ze willen, maar vreemden mogen niet zonder toestemming van de overheid naar binnen. En dat vinden de mensen in Ozersk wel zo prettig. Een lokale journalist vertelt dat ze het liefst met rust gelaten willen worden en in vrede willen leven. Ze zijn gelukkig in hun omheinde paradijs.

Bron(nen): The Guardian