Hoogleraren: wissen sms'jes bewindslieden is in strijd met wetten

Het wissen van WhatsAppberichten en sms'jes door bewindslieden is in strijd met zowel de Archiefwet als de Wet open overheid (Woo). Dat hebben hoogleraar Archiefwetenschap Charles Jeurgens en hoogleraar staats- en bestuursrecht Wim Voermans in de Tweede Kamer gesteld.

Dat deden zij in een rondetafelbijeenkomst die de Tweede Kamer had georganiseerd naar aanleiding van het verhitte debat van een krappe maand geleden over de gewiste sms'jes van premier Mark Rutte. De minister-president bepaalde tot voor kort zelf of hij sms'jes wiste, of ter archivering doorstuurde naar zijn medewerkers. Rutte zei altijd van a tot z in de geest en lijn van de Archiefwet te hebben gehandeld. Zijn handelswijze leidde tot flinke politiek ophef. Rutte overleefde een motie van wantrouwen, maar de zaak is voor de Kamer nog niet afgedaan. Ter voorbereiding van een nieuw Kamerdebat, werden dinsdag experts bevraagd.

Sms'jes en whatsappjes vallen onder de Archiefwet, stellen beide hoogleraren. Deze berichten mogen alleen worden vernietigd als er een grondslag voor is, die in een formeel vastgestelde selectielijst moet zijn vastgelegd, verduidelijkte Jeurgens. In zo'n lijst moet precies worden opgesomd wat moet worden bewaard en hoe lang. Bewindslieden mogen niet zelf een inschatting maken of een bericht belangrijk is en daarom moet worden gearchiveerd. Documenten moeten door een overheidsorgaan bewaard en beheerd worden, totdat duidelijk is dat ze volgens de selectielijst de prullenbak in mogen.

Zo'n selectielijst is er binnen de rijksoverheid niet. Er is wel een handreiking voor het bewaren van chatberichten. Als het bericht geen betrekking heeft op bestuurlijke besluitvorming kan het worden gewist, staat daar onder meer in. Met deze handreiking maakten Jeurgens en Voermans kortte metten. Alle werkgerelateerde berichten van bewindslieden en ambtenaren vallen onder de Archiefwet. Bestuurders en ambtenaren kunnen niet "naar eigen goeddunken" documenten vernietigen die onder de Archiefwet vallen, stelde Jeurgens.

Het wissen van berichten is in strijd met zowel de Archiefwet en de Woo, stelde ook Voermans. "Het is gewoon tegen de wet. Klaar." De hoogleraar maakt zich grote zorgen over het plan van het kabinet om niet langer sms en appberichten van bewindspersonen na een verzoek op de Woo openbaar te maken. Dit zou de eenheid van het kabinetsbeleid in gevaar kunnen brengen. "Dat is geen weigeringsgrond", aldus Voermans.