Rekenkamer EU: miljarden verloren door corruptie in Oekraïne

De financiële steun en energie die de Europese Unie in Oekraïne steekt voor de bestrijding van grootschalige corruptie zijn niet doeltreffend. "Oligarchen en partijen met gevestigde belangen blijven de rechtsstaat in Oekraïne ondermijnen en vormen een bedreiging voor de ontwikkeling van het land", stelt de Europese Rekenkamer in een speciaal rapport. Dat is donderdag gepubliceerd kort nadat het parlement van Oekraïne een wet aannam die de invloed van oligarchen moet terugdringen. Al meer dan twintig jaar helpt de EU Oekraïne met hervormingen om de rechtsstaat te versterken en corruptie en witwaspraktijken te bestrijden. De EU is zich ook al "geruime tijd bewust" van de banden tussen een aantal rijke en invloedrijke mensen en bedrijven, hoge ambtenaren, politici en de rechterlijke macht die volgens rapporteur Juhan Parts "de staat gijzelen". Brussel heeft echter geen echte strategie ontwikkeld om de corruptie de kop in te drukken. Daardoor gaan jaarlijks miljarden euro’s verloren, zegt het verslag. Sinds 2014, toen Brussel en Kiev een associatieverdrag ondertekenden, heeft de EU extra geld en gunstige leningen beschikbaar gesteld voor allerlei sectoren en maatregelen om economische groei en ook het democratische proces te bevorderen. Zo is de afgelopen zeven jaar 5,6 miljard euro aan zogeheten macrofinanciële bijstand verleend. De uitbetalingen zijn gekoppeld aan allerlei voorwaarden. Maar volgens de rekenkamer worden die "vaak te ruim geïnterpreteerd, wat tot te positieve beoordelingen heeft geleid". Illegale geldstromen, waaronder het witwassen van geld, worden onvoldoende aangepakt. De EU-steun voor justitiële hervormingen heeft evenmin voldoende resultaten opgeleverd, vindt de rekenkamer, al heeft de hulp wel gezorgd voor het herformuleren van de Oekraïense grondwet, de oprichting van een nieuw hooggerechtshof en een groot aantal wetten. Door de belangenverstrengeling in de maatschappij blijven de hervormingen gevaar lopen door "de talrijke pogingen om wetten te omzeilen en hervormingen af te zwakken". De rekenkamer vindt dat de EU een veel belangrijkere rol kan spelen dan tot nu toe het geval is geweest.