De theaters en bioscopen zijn boos: waarom mogen er in die enorme zalen maar dertig mensen zitten, terwijl er in de krappe vliegtuigcabines 300 passagiers worden gepropt. Terechte vraag, maar het lijkt toch echt zo te zijn dat de luchtfilters in vliegtuigen wonderen doen.
Thuisblijven is altijd beterMarco Goeijenbier, acuut internist in opleiding, gepromoveerd in de virologie, aan het Erasmus MC in Rotterdam zette in 2016 in opdracht van het internationale Genootschap van Reizigersgeneeskunde (ISTM) en de Europese werkgroep voor influenza-onderzoek (ESWI) alle beschikbaar onderzoek naar besmettingsgevaar tijdens het reizen op een rij.
"Op het moment dat je besluit te gaan reizen, eigenlijk wanneer je de voordeur verlaat, loop je een groter risico dan wanneer je thuisblijft," begint Goeijenbier in de Volkskrant. Hoe groot het gevaar is als je vliegt? "De uitkomsten variëren tussen de anderhalf tot dertien keer zo groot risico als thuisblijven."
OnderzoekMaar het gaat hier nadrukkelijk om het verschil met thuisblijven. Als je naar de supermarkt gaat, loopt de kans op besmetting ook op. Maar hoe zit het dan met die beruchte vlucht ten tijde van sars? Toen besmette een hoestende man 22 mensen. Of dat allemaal in de lucht is gebeurd blijft een vraagteken. De besmette personen zaten lang niet allemaal vlak bij de man, die overigens zwaar ziek was en enkele dagen later overleed.
Daarna onderzocht de WHO nog eens 34 vluchten. Tijdens slechts drie daarvan zou een besmetting hebben plaatsgevonden. Canadese wetenschappers onderzochten verder de vijftien uur durende vlucht die het coronavirus van China naar Noord-Amerika bracht. Daar was één patiënt met milde klachten. Hij droeg een mondkapje. Behalve zijn vrouw was niemand besmet.
Het HEPA-filterDaar zijn verklaringen voor. Onderzoeker Goeijenbier: "De lucht is droog in een vliegtuig, daar houden verkoudheidsvirussen in principe niet van, en vliegtuigen kennen een uitstekend ventilatiesysteem." Iedere drie minuten is de lucht volledig ververst, onder meer door de inmiddels bekende HEPA-filters, die ook worden gebruikt in ziekenhuislaboratoria. Ze vangen 99,99 procent van alle virussen en bacteriën. Passagiers krijgen door het ventilatiesysteem 80 keer meer lucht aangeboden dan normaal als je ergens binnen zit. De lucht wordt bovendien snel van boven naar beneden weggezogen, waardoor het virus weinig tijd heeft om van gezicht naar gezicht te bewegen.
Daarnaast nemen luchtvaartmaatschappijen nog andere maatregelen. Mondkapjes zijn verplicht, net als een gezondheidscheck. Ook moet je afstand houden buiten het vliegtuig en thuisblijven bij klachten.
Veilig vliegen"Bij het huidige coronavirus ken ik ook geen casussen waarbij grote aantallen mensen in een vliegtuig zijn besmet”, zegt luchtvaartdeskundige aan de TU Delft Joris Melkert. "Ik denk dat de hele stapeling van maatregelen er nu voor zorgt dat je met een veilig gevoel in kunt stappen.”
Goeijenbier vindt zelf dat je niet moet vliegen als het niet hoeft, maar zegt ook: "De kans dat je bij een verkeersongeluk iets overkomt, is groter dan dat je Covid-19 oploopt en daar heel ziek van wordt.'