Hoe valsspelers worden gepakt bij het schaken

Je zou denken dat het erg moeilijk is om vals te spelen met schaken. Aangezien je beide overzicht hebt over het bord en je ziet wat je tegenstander doet. Op het hoogste niveau waar de belangen van een potje schaken uiteraard een stuk hoger liggen komt het helaas toch voor. Ze gebruiken dan een computer die beter kan bepalen wat de beste zet is.

Een goed voorbeeld hiervan zijn drie spelers die gebruik maakten van tekstberichten en signalen om vals te spelen. Ze werden in 2010 voor 5 jaar verbannen van het internationale schaakcircuit. Een ander voorbeeld is de zogenaamde ‘Toiletgate’, de Russische schaakspeler Vladimir Kramnik werd ervan beschuldigd om in de toiletten gebruik te maken van een computer om zijn volgende zet te bepalen. Dit gebeurde in een wereldkampioenschap wedstrijd in 2006 tegen de Bulgaar Veselin Topalov. De organisatoren van het toernooi dachten het probleem op te lossen door de toiletten te sluiten, Vladimir was het hier echter niet mee eens en weigerde om verder te spelen. Uiteindelijk kreeg hij zijn zin en mocht hij de toiletten bezoeken. Overigens heeft hij toen ook de wedstrijd gewonnen.

Deze gebeurtenis is ook meteen de reden dat Dr. Regan geïnteresseerd raakte in het vals spelen binnen de schaakwereld. Dr. Regan is een universitair hoofddocent informatica aan de Universiteit in Buffalo. Daarnaast is hij ook een internationale schaakmeester, waardoor hij dus aardig wat af weet van het spelletje. Ondertussen is hij al 5 jaar bezig met het onderzoeken van het probleem.

Aangezien Dr. Regan weinig verstand had van schaakcomputers was het moeilijk voor hem om een manier te vinden om het te meten. Uiteindelijk besloot hij om een database te maken door wedstrijden te analyseren. Beginnende met wedstrijden uit het begin van de 19de eeuw. Ondertussen heeft hij al bijna 200.000 wedstrijden geanalyseerd. Inclusief de 50 grootste toernooien in de schaakgeschiedenis.

Daarnaast gebruikte hij ook nog eens 6000 tot 7000 wedstrijden om de vaardigheden van de huidige spelers te beoordelen. Aan de hand van deze wedstrijden maakte hij een model die hij kon vergelijken met de Elo rating van de spelers. Aan de hand hiervan valt ongeveer af te lezen of de spelers vals speelt. Dr. Regan waarschuwt er echter wel voor dat zijn model op dit moment slechts een hulpmiddel is en niet volledig betrouwbaar is.

Het model van Dr. Regan werd onder andere gebruikt bij het eerste besproken geval van de 3 valsspelers. Ondanks dat ze gebruik maakten van tekstberichten en gebaren om vals te spelen werden ze toch gepakt. Dit komt doordat Dr. Regan in zijn model kon zien dat een van de spelers veel beter speelde dan zijn Elo aantoonde.

Verder heeft zijn model ook een speler uit de brand weten te helpen. Op de Canadian Open versloeg een volgens de Elo rating slechtere tegenstander namelijk 3 ‘goede’ spelers. Volgens het model van Dr. Regan kwam dit echter doordat de 3 goede spelers ondermaats presteerden.

Bron(nen): The New York Times