Ontwikkelingen in de strijd tegen reisziekte

NASA-onderzoeker James Locke maakt mensen opzettelijk misselijk. Hij zet ze in een draaiende stoel, die ontworpen is om reisziekte op te wekken. Ongeveer 70% bezwijkt op bijna exact hetzelfde punt van de rit. Helaas maakt de stoel altijd exact dezelfde bewegingen, wat niet gezegd kan worden van een boot of een vliegtuig met veel turbulentie. Het onderzoek is vooral gericht op het tegengaan van reisziekte bij astronauten, maar iedereen kan van de vooruitgang profiteren.

Ondanks jaren onderzoek, is nog steeds niet precies bekend waarom reisziekte optreedt. De meest gangbare theorie is dat het een zintuiglijk conflict is. In een auto of een vliegtuig zegt je evenwichtsorgaan dat je beweegt, maar volgens je ogen zit je stil. Waarom die conflicterende zintuiglijke informatie tot misselijkheid leidt, is echter niet duidelijk.

Zenuwbanen activeren het braakcentrum, dat gelegen is in een gebied in de hersenstam, de medulla. Uit onderzoek blijk dat bepaalde medicijnen, met name antihistaminica, anticholinergica, amfetaminen en serotonine agonisten helpen tegen reisziekte. Daaruit kun je afleiden dat de neurotransmitters histamine, acetylcholine, noradrenaline en serotonine erbij betrokken zijn.

Locke heeft ontdekt dat de combinatie van scopolamine tegen het braken met dextroamfetamine tegen de slaperigheid die scopolaminegebruik met zich mee kan brengen het beste werkt. Deze combinatie zorgde ervoor dat slechts 12% van de mensen misselijk werd (in plaats van 70%). Als je scopolamine oraal toedient of injecteert, werkt dat sneller en kunnen hogere doses toegediend worden dan via de pleisters, die huisartsen voorschrijven. Scopolamine kan echter ook het gezichtsvermogen aantasten en de bijwerkingen worden sterker naarmate je ouder wordt en het middel vaker gebruikt. Ouderen kunnen er zelfs psychotisch van worden.

Mensen die last hebben van migraine zijn meer gevoelig voor reisziekte. Vooral als de migraine gepaard gaat met duizeligheid reageren ze goed op rizatriptan, een serotonine agonist die vaak wordt voorgeschreven om migraine in een vroeg stadium te stoppen. Maar rizatriptan kan ook vermoeidheid, slaperigheid en duizeligheid veroorzaken. En of rizatriptan ook helpt tegen reisziekte bij mensen mensen die geen migraine hebben, is nog niet onderzocht. Het blijft passen en meten om een evenwicht te vinden tussen een maximaal effect en een minimum aan bijwerkingen. Jammer genoeg beschikken de meeste artsen niet over die kennis.

Angst kan ook een rol spelen en het idee dat je de situatie onder controle hebt, heeft een gunstige invloed. Dat zou kunnen verklaren waarom mensen die zelf auto rijden niet wagenziek worden en als ze met iemand meerijden wel. Park, die onderzoek doet bij piloten leerde zijn proefpersonen hoe ze hun eigen ademhaling, hartslag en andere lichamelijke reacties onder controle kunnen houden om reisziekte tegen te gaan. Je hoeft dus niet noodzakelijk aan de pillen, maar een dergelijke training vergt wel meer tijd.

Bron(nen): Scientific American