Voor degenen die maar niet genoeg kunnen krijgen van de speurtocht naar de oorzaken van de kredietcrisis en wat daar allemaal op volgde, heeft William D. Cohan in The New York Times een interessant verhaal over de twee hedgefondsen van zakenbank Bear Stearns, die in de zomer van 2007 op de fles gingen. Deze hedgefondsen hadden zwaar belegd in complexe financiële producten die waren gebaseerd op subprime-hypotheken. Hun ondergang wordt algemeen gezien als het begin van alle ellende.
Maar wat niet zoveel mensen weten, is dat deze twee hedgefondsen - net zoals vele duizenden 'soortgenoten' - hun domicilie hadden op de Kaaiman Eilanden, een belastingparadijs in de Caraïbische Zee. Daar maakten ze gebruik van de diensten van gespecialiseerde firma's, die zogenaamd 'onafhankelijke' commissarissen leveren die worden geacht de belangen van de beleggers in de hedgefondsen te beschermen. In het geval van de twee hedgefondsen van Bear Stearns waren dat Scott Lennon en Michelle Wilson-Clarke van advocatenfirma Walkers Global.
Voor deze twee waren de Bear Stearns-fondsen slechts twee van de meer dan tweehonderd fondsen waar zij als 'onafhankelijk commissaris' actief waren. Het is dus misschien niet zo verwonderlijk dat nu blijkt dat ze hun taken schromelijk hebben verwaarloosd. Eén van de voornaamste taken van dit soort 'onafhankelijke' commissarissen is namelijk dat ze deals goedkeuren die tot stand zijn gekomen met het moederbedrijf (in dit geval Bear Stearns) of aanverwante bedrijven. En uit de archieven blijkt dat ze al in 2003 18 procent van dat soort transacties ongezien hadden laten passeren, en in 2006 zelfs 79 procent.
Maar pas echt schokkend wordt het gedrag van beide commissarissen ná de ondergang van de hedgefondsen. Ze weten aanvankelijk hun vervanging door twee andere commissarissen met succes aan te vechten en de twee fondsen tegen de uitdrukkelijke wens van de beleggers in te laten liquideren door KPMG. Uiteindelijk worden ze door een hogere rechter alsnog ter verantwoording geroepen wegens belangenconficten, maar toen was het kwaad al geschied.
Het meest verontrustende is dat de wetgeving voor de hervorming van de financiële markten, die nu in het Amerikaanse Congres wordt voorbereid, de rol van deze 'dienstverleners' volkomen over het hoofd ziet en dus ongemoeid laat. Walkers Global heeft zelfs onlangs in de Verenigde Staten zelf een kantoor geopend om haar klanten nóg beter van dienst te kunnen zijn...